Τα τρία «τσουνάμι» της σημερινής κρίσης
Γράφει ο Γιώργος Ι. Μαύρος
Οι «σαρωτικές» μεταρρυθμίσεις που αναγκάζεται να προωθήσει άμεσα η κυβέρνηση κατ' επιταγή της τρόικας δεν είναι παρά μια μικρή πρόγευση των λύσεων απελπισίας που θα κληθούν να εφαρμόσουν το επόμενο διάστημα όχι μόνο η ελληνική κυβέρνηση αλλά και πολλά κέντρα αποφάσεων στον πλανήτη για να αντιμετωπίσουν πρωτοφανή οικονομικά και πολιτικά αδιέξοδα.
Μέχρι στιγμής έχουμε βιώσει μόνο τη μια πτυχή της κρίσης, την πιστωτική - δημοσιονομική. Το σπάσιμο της πιστωτικής «φούσκας» το 2008 αποκάλυψε διεθνώς ασύλληπτα χρέη νοικοκυριών, τραπεζών, επιχειρήσεων και κυβερνήσεων που είναι αδύνατον να αποπληρωθούν στο σύνολό τους.
Όλοι έχουν ανάγκη να δανειστούν όμως ελάχιστοι το καταφέρνουν και συνήθως με όρους επαχθείς και εκβιαστικούς. Αυτό συνέβη με την Ελλάδα, η οποία προκειμένου να διασφαλίσει δανεικά αναγκάζεται να διαλύσει μονομιάς κοινωνικές δομές δεκαετιών. Η απαίτηση των δανειστών μας για τόσο δραστικές αλλαγές αντανακλά τη δική τους απελπισία να διασφαλίσουν την ομαλή χρηματοδότηση του δικού τους τρόπου ζωής, ήτοι την επιβίωση των τραπεζών τους. Οι οποίες με τη σειρά τους πιέζονται από τους δικούς τους απελπισμένους δανειστές, οι οποίοι πιέζονται από τους δικούς τους κι ούτω καθεξής. Πρόκειται για ένα αληθινό γαϊτανάκι απελπισίας, που τροφοδοτείται από την πρώτη μεγάλη σπανιότητα της εποχής μας: της πιστωτικής.
Η δεύτερη κυοφορούνταν επί σειρά ετών, χωρίς να γίνεται αντιληπτή. Ο λόγος για την σπανιότητα της εργασίας, η οποία όσο οι «στρόφιγγες» του φθηνού δανεικού χρήματος ήταν ανοιχτές παρέμενε αφανής. Μόλις όμως έκλεισαν αποκαλύφθηκε σε όλο της το μέγεθος. Το ποσοστό 50% στην ανεργία των νέων σήμερα σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία και το 10%-20% στη συνολική ανεργία στις περισσότερες χώρες της Δύσης αντανακλά όχι μόνο την αναμφισβήτητη επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και κάτι βαθύτερο.
Οι διαδοχικές τεχνολογικές επαναστάσεις των τελευταίων δεκαετιών, π.χ. στην πληροφορική, τις επικοινωνίες, τη ρομποτική, έχουν οδηγήσει σε παρακμή έως εξαφάνιση πλήθος επαγγελμάτων εξαλείφοντας αναρίθμητες θέσεις εργασίας τόσο στη μεταποίηση όσο και στις υπηρεσίες με ολοένα και ταχύτερο ρυθμό.
Το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί ραγδαία τα επόμενα χρόνια, όταν και προβλέπεται να ενταθούν τα μεταναστευτικά ρεύματα από τις χώρες του τρίτου κόσμου εξαιτίας της τρίτης μεγάλης σπανιότητας: των πρώτων υλών.
Η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη στις χώρες του τρίτου κόσμου έχει οδηγήσει σε κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης για πρώτες ύλες και βασικά αγαθά: τρόφιμα, καύσιμα, μέταλλα και οικοδομικά υλικά. Η παγκόσμια οικονομία ήταν δομημένη για να ικανοποιεί τις σύνθετες καταναλωτικές ανάγκες περίπου 1 δισ. κατοίκων στις χώρες της Δύσης. Πλέον σ' αυτούς έχουν προστεθεί 1,5 δισ. Κινέζοι, 1 δισ. Ινδοί, 200 εκατ. Ινδονήσιοι, 180 εκατ. Βραζιλιάνοι, 100 εκατ. Μεξικανοί κ.ο.κ.
Ο νομπελίστας οικονομολόγος Πώλ Κρούγκμαν κάνει λόγο για την «επέλαση των Κινέζων κρεατοφάγων», προκειμένου να αναδείξει το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα ανταγωνίζονται για δεδομένες ποσότητες αγαθών. Πλέον, η πρόσβαση σε βασικά αγαθά θα περιορίζεται όλο και περισσότερο στους έχοντες και κατέχοντες.
Μπροστά σε αυτήν την τριπλή καταιγίδα, οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ της Δύσης (στην οποία ακόμα ανήκουμε) έχουν να αντιπαρατάξουν συνταγές άλλων εποχών που διακατέχονται από άρνηση της πραγματικότητας και αγωνίας για διατήρηση του στάτους κβο. Κι ως εκ τούτου είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Σχόλια